Pretoria

Toen namen de zwarten de macht over in Zuid-Afrika. De binnenstad raakte in verval. Een paar jaar geleden staken woedende passagiers het station in brand. Hun trein was vertraagd. De buurt verpauperde. En vervolgens sloegen de stoppen door bij Robert Mugabe, die megalomane potentaat. Zimbabwe werd onveilig. De toeristen bleven weg en Rovos zegde zijn huurcontract op. Hij vertrok, en liet alles achter. Hij vond een nieuwe locatie, een rangeerterrein voor stoomlocomotieven buiten Pretoria dat hij in oorspronkelijke staat heeft hersteld . Nu heb ik dit prachtige, gerestaureerde hotel waar niemand meer logeert, omringd door gangsters en skollies. De geschiedenis van Zuid-Afrika in een notendop,' zegt Falkson. 'Gesymboliseerd door dit hotel.'
Maar de crisis is voorbij,' verzekert hij mij vol optimisme. 'Er ontstaat in Zuid-Afrika nu een zwarte middenklasse, ambtenaren vooral. Zij kunnen zich nog geen huis veroorloven in de blanke voorsteden maar ze willen ook niet in de zwarte townships blijven wonen. Ze komen nu naar de binnenstad. Hier zijn de huren betaalbaar. Ze zorgen zelf voor de veiligheid. Ze huren prive-bewakers in. Er komen weer winkels. Dus nog meer bewakers. Langzaam wordt het weer veilig op straat. Ik pas mij aan. Ik ga mij nu richten op de zwarte middle class. Wij organiseren conferenties in het hotel, en trainingscursussen voor zwarte ambtenaren. Dat is een enorme groeimarkt. Wij hebben de prijzen aangepast.Dit hotel heeft een enorm potentieel. Binnenkort wordt nabij het Voortrekkersmonument, dat symbool van blank Afrikanerdom, een nieuw, 35 hectare groot multi-raciaal monument aangelegd: het Freedom Park. Dat zal veel toeristen trekken, vooral zwarten.'
Gabriel Falkson gelooft in de toekomst van het multi-raciale Zuid-Afrika maar hij wil het Victoria-hotel toch zo snel mogelijk verkopen. 'Biedt mij 200.000 euro voor het hele complex, hotel, winkels, huizen en ik loop zingend weg.' Falkson heeft zijn eigen droom: hij wil een wildpark beginnen in de Transvaal. 'Er is geen game-lodge voor orthodoxe joden,' vertelt hij. 'Dat is een gat in de markt. Maar tot ik een koper heb gevonden, ben ik veroordeeld tot dit prachtige hotel.'

http://www.rovos.co.za

ZUID AFRIKA Hotel Victoria Volkskrant/Traject 1 mei 2004
Het Victoria-hotel, het oudste en sfeervolste hotel van Pretoria, heeft haar deuren gebarricadeerd met een zwaar ijzeren hek. Zwervers, mannen en vrouwen omringd door volgeladen winkelwagentjes, slapen op het trottoir van de Paul Krugerstraat. Dronkaards en lijmsnuivers banjeren rusteloos heen en weer tussen Scheidingstraat en Jacob Marestraat. Het centrum van Pretoria, het voormalige regeringscentrum van blank Zuid-Afrika, is een 'no-go-area' geworden. "Er breken betere tijden aan," belooft de eigenaar van het Victoria. 'De ergste crisis is voorbij.' Wij zijn de enige gasten in het hotel. Wij huren de presidentiele suite met uitzicht op het treinstation voor minder dan 40 euro per nacht. Op de balie ligt de Afrikaner zondagskrant Beeld die over de volle breedte van de voorpagina kopt: 'Polisie huil en haat'. Opnieuw is een auto in Pretoria door gangsters gekaapt, de passagiers zijn vermoord en Beeld bericht over 'die moorde op 'n ma, haar babadogter en ouma wat die land geskok het'. In Zuid-Afrika waarschuwen verkeersborden: 'Crime Alert! Hi-jacking hot spot. Moe nie stop nie'.
	'Jarenlang was het Victoria het beste hotel van Zuid-Afrika,' verzucht Gabriel Falkson, de eigenaar, die persoonlijk mijn koffer naar de presidentiele suite sjouwt. Hij draagt een keppel, een spijkerbroek en witte sportschoenen. Hij had niet op gasten gerekend. 'Toen veranderde het land en bleven de toeristen weg. Maar ik ben niet pessimistisch,' beweert hij. 'Wij hebben de bodem van de beerput bereikt.' Trots laat hij de tien luxe kamers zien, ingericht in Victoriaanse stijl, groot en comfortabel, vaak met een losstaand bad op poten en een ijzeren hemelbed. Vanuit het Victoria-hotel vertrokken in het verleden de gasten per trein naar de Victoria-watervallen in Zimbabwe, langs de Zuid-Afrikaanse wildparken, in speciale treinstellen met panoramaruiten. Het was de meest luxe safari die Zuid-Afrika te bieden had. Het restaurant ademt nog steeds de luxe sfeer uit. Op de tafels liggen ivoorwitte damast lakens met rozenpatronen. Groenglanzende chintzgordijnen hangen van het hoge plafond tot op de eikenhouten vloer. De tafels staan gegroepeerd rondom een fontein. De theepot is van zilver, het servies van porselein. Falkson schenkt de thee zelf in. De kok is ontslagen.
'Het hotel werd geopend in 1896. Het heette oorspronkelijk het Hollandia-hotel. Maar tijdens de Boerenoorlog gebruikte Lord Kitchener het als zijn hoofdkwartier. Hij haatte de Boeren en doopte het het Victoria hotel. Toen reizigers gingen vliegen in de tweede helft van de vorige eeuw, raakte het hotel in verval. Toen mijn vader, een goede joodse koopman, het hotel in 1986 kocht was het een smerig bordeel, vol hoeren en dronkelappen. Hij kocht het hele huizenblok, winkels, flats, kantoorruimte. Het was een rampzalige aankoop. Het hotel ligt tegenover het station, het station voor blanken, dat in die jaren vooral werd gebruikt voor het vervoer van troepen. Zodra de soldaten terugkeerden van het front in Mozambique, Angola, Namibie of Zimbabwe, doken ze hier het bordeel in. De zwarten bleven buiten. Het hotel was slechts voor blanken. De zwarten kochten bier, buiten, aan het loket in de gevel. Mijn vader sloot het hotel. Het was een beestenstal. De drankloketten bleven open. Dat was my job: bier verkopen door een luikje met tralies aan de zwarten. Het was een weerzinwekkende baan.
Toen verscheen op een dag Rovos op het toneel. Hij is een schatrijke, excentrieke zakenman uit Witbank. Zijn hobby was het opknappen van oude treinstellen en stoomlocomotieven. Hij huurde het hotel voor een periode van 10 jaar en verbouwde dit vervallen bordeel op zijn eigen kosten. Hij pachtte een perron in het station en vervoerde zijn gasten in zijn eigen gerestaureerde Victoriaanse trein naar de Victoria-falls in Zimbabwe, en verder noordwaarts, naar Dar-es Salaam. Het was extravagant. Elegant. Buitengewoon kostbaar.
Toen namen de zwarten de macht over in Zuid-Afrika. De binnenstad raakte in verval. Een paar jaar geleden staken woedende passagiers het station in brand. Hun trein was vertraagd. De buurt verpauperde. En vervolgens sloegen de stoppen door bij Robert Mugabe, die megalomane potentaat. Zimbabwe werd onveilig. De toeristen bleven weg en Rovos zegde zijn huurcontract op. Hij vertrok, en liet alles achter. Hij vond een nieuwe locatie, een rangeerterrein voor stoomlocomotieven buiten Pretoria dat hij in oorspronkelijke staat heeft hersteld . Nu heb ik dit prachtige, gerestaureerde hotel waar niemand meer logeert, omringd door gangsters en skollies. De geschiedenis van Zuid-Afrika in een notendop,' zegt Falkson. 'Gesymboliseerd door dit hotel.' Maar de crisis is voorbij,' verzekert hij mij vol optimisme. 'Er ontstaat in Zuid-Afrika nu een zwarte middenklasse, ambtenaren vooral. Zij kunnen zich nog geen huis veroorloven in de blanke voorsteden maar ze willen ook niet in de zwarte townships blijven wonen. Ze komen nu naar de binnenstad. Hier zijn de huren betaalbaar. Ze zorgen zelf voor de veiligheid. Ze huren prive-bewakers in. Er komen weer winkels. Dus nog meer bewakers. Langzaam wordt het weer veilig op straat. Ik pas mij aan. Ik ga mij nu richten op de zwarte middle class. Wij organiseren conferenties in het hotel, en trainingscursussen voor zwarte ambtenaren. Dat is een enorme groeimarkt. Wij hebben de prijzen aangepast.Dit hotel heeft een enorm potentieel. Binnenkort wordt nabij het Voortrekkersmonument, dat symbool van blank Afrikanerdom, een nieuw, 35 hectare groot multi-raciaal monument aangelegd: het Freedom Park. Dat zal veel toeristen trekken, vooral zwarten.' Gabriel Falkson gelooft in de toekomst van het multi-raciale Zuid-Afrika maar hij wil het Victoria-hotel toch zo snel mogelijk verkopen. 'Biedt mij 200.000 euro voor het hele complex, hotel, winkels, huizen en ik loop zingend weg.' Falkson heeft zijn eigen droom: hij wil een wildpark beginnen in de Transvaal. 'Er is geen game-lodge voor orthodoxe joden,' vertelt hij. 'Dat is een gat in de markt. Maar tot ik een koper heb gevonden, ben ik veroordeeld tot dit prachtige hotel.' http://www.rovos.co.za